App batzuk azukre digitala dira, eta ez da komeni eguneroko dieta digitala izatea
Txapa Irratirako burutako elkarrizketa batean, Urkok, Emoki elkarteko hezkuntza teknologikoko arduradunak, sare sozialak eta gurasotasuna digitalari buruzko hainbat hausnarketa ekarri zizkigun.
Guraso.eus webguneak gurasotasunaren ertz ezberdinak jorratzen ditu, eta Internet eta gurasotasunaren inguruan badaude
landu beharreko hainbat gai. Horregatik, gure ikuspuntutik eta esperientziatik abiatuta zenbait irtenbide partekatu nahi ditugu
kolaborazio berri hauetan.
Haurrek eta nerabeek nolabaiteko tresnak behar dituzte teknologia berriek eta sare sozialek eragin ditzaketen ondorio kaltegarriak saihesteko eta mundu horretan modu autonomoan ondo moldatzeko; izan ere, Internetek aukera asko eskaintzen ditu, baina ez ditugu gure seme-alabak ondo prestatzen.
Gurasoen artean bada kezka, baina azken finean Interneterako sarrera guztiz librea eskaintzen diegu. Azken urteetan, gainera, aldaketa nahiko garrantzitsua ikusi dugu; hasieran ez hainbeste baina orain haurrentzako sare sozialak daude eta adin horretan ez dakite aplikazio hauek zer nolako estrategia eta manipulazio teknika erabiltzen dituzten denbora, energia eta atentzioa xurgatzeko. Hala, geroz eta zailagoa egiten zaigu haurrei batez ere, behar dituzten tresnak eskaintzea; izan ere, enpresa horiek (Google, Facebook…) oso tresna eta estrategia landuak erabiltzen dituzte nolabaiteko menpekotasuna sortzeko. Aplikazioak sortu dituzte umeak Interneten pentsatu gabe ibiltzeko.
Guraso moduan, orduan, zein da estrategia seme-alabak sare sozialetan trebatzeko eta noiz komeni da hastea? Sare sozialak ez dira bakarrik Facebook, Fortnite eta antzerakoak. Hasi beharko genuke lehenengo bestelako aplikazioak sustatzen, baina guk hain galduta ikusten badugu gure burua ezingo dugu aholkurik eman. Guraso moduan esfortzua egin beharko genuke bestelako alternatibak eskaintzeko, bai Interneten eta bai kanpoan. Baina Interneten ere bai. Amorrua, haserrea, gorrotoa, nahazka… horrelako emozio asko orain Interneten sentituko dituzte umeek, eta gurasook hor egon behar dugu nolabaiteko laguntza eskaintzeko. Interneten ere hezi egin beha da.
Azukre digitala
Aplikazio batzuk azukre digitala dira, eta tarteka kontsumitu daitezke, baina egunero ezin da horrelako dieta digitala izan. Arazoa ez da egunean zortzi ordu ematea Interneten baizik eta zertan eman ditugun ordu horiek eta nola banatu ditugun, jarraian izan diren edo berrehun aldiz hartu dugun mugikorra Whasapp-ak erantzuteko.
Gurasoen dieta digitala osasuntsua izan behar da, eredu izan behar dugu, eta baditugu umeek ez dituzten baliabide batzuk. Noski guraso asko Netflix, Amazon eta antzerako zerbitzuetan gabiltzala, baina guk baditugu nolabaiteko muga batzuk: lanera joan behar dugu, baditugu erantzukizun batzuk, eta baditugu freno batzuk umeek ez dituztenak. Umeek dutena mundua ezagutzeko gogoa da eta guk baino energia eta denbora gehiago Interneti eskaintzeko. Eta nahiz eta guk muga batzuk jarri –mugikorra bakarrik arratsaldetan, bakarrik etxean…– aurkituko dute modua duten kuriositatea asetzeko”.
Helduok ere baditugu akatsak, noski. Eredu izan behar dugu eta egun guztia bagaude Interneten umeek ulertzen dute garrantzitsua dela. Uneoro bagaude mezuak erantzuten, ikasiko dute beste edozer gauza baino garrantzitsuagoa dela Internet. Horregatik, guk ere deskonexio momentuak egin behar ditugu. Gehiago esango dut, ez baditugu gauza batzuk umeekin Internetetik kanpo lantzen Interneten ez dituzte landuko. Esaterako, enpatia edo pazientzia.
Internet ez da txarra, berez
Internetek aukera asko eskaintzen ditu. Hor dago informatzeko aukera, baina guk ez ditugu horiek aprobetxatzen. Azkenean entretenimendua eta aisialdia bilatzen ditugu, eta haurrek eta nerabeek ere bai. Guk izan genuen pazientzia lantzeko aukera, baina Youtuberekin nola landuko dute pazientzia? Eta gaur egungo erronka nagusia hori da: nola moldatu testuingurura kontu hauek guztiak? Arazo berdina dugu denok, eta erantzun bila gabiltza.
Identitate digitala
Identitate digitalaren kontua ere hor dago. Deigarria da zein ahalegin handia egiten den ondo, pozik eta esperientzia ikaragarri onak ditugula erakusteko sare sozialetan. Eta horrek nerabezaroan sekulako estresa eta antsietatea sortzen ditu. Hasieran pentsatzen genuen sortzen zutela irudi hori besteei erakusteko egindako lorpenak, baina ikusten ari gara nolabaiteko auto-engainu prozesua dela; izan ere, sinistu egiten dute sortzen duten irudi hori. Postureoaren kontua, azkenean, sinistu egiten dute eta pentsatzen dute argitaratutako une pozgarri horiek direla egunerokoa. Bestela esanda, beti arrakastatsuak direla, eta bizitza ez da horrelakoa. Eta hori bada aurreikuspena nerabezaroan pentsa nola egongo diren 20-25 urterekin! Ikertu egin behar da zergatik Instragram moduko aplikazio batek bultzatu dituen nerabeak jokaera horietara. Azkenean hor interes komertzial batzuk daude eta irudiaren inguruan gauza asko esaten dituzte. Eta manipulatu egiten dituzte nerabeak eredu horiek jarraitzeko eta iristeko irisgarriak ez diren maila horietara. Eta azkenean depresio eta antsietate arazoak egoten dira.
Argazkiaren Iturria hemen.